Stratosfera në tkurrje është një sinjal i zymtë i emergjencës klimatike dhe ndikimit në shkallë planetare që ushtron tani njerëzimi, sipas Juan Añel, në Universitetin e Vigo, Ourense në Spanjë dhe pjesë e ekipit kërkimor. “Ishte tronditëse,” tha ai. “Kjo dëshmon se ne jemi duke e ngatërruar atmosferën deri në 60 kilometra mbi tokë.”
Shkencëtarët tashmë e dinin që troposfera po rritet në lartësi ndërsa emisionet e karbonit u rritën dhe kishin hipotezuar se stratosfera po zvogëlohej. Por studimi i ri është i pari që e demonstron këtë dhe tregon se ka kontraktuar në të gjithë globin që prej të paktën viteve 1980, kur të dhënat satelitore u mblodhën për herë të parë.
Shtresa e ozonit që thith rrezet UV nga dielli është në stratosferë dhe studiuesit kishin menduar se humbjet e ozonit në dekadat e fundit mund të ishin fajtorë për tkurrjen. Më pak ozon do të thotë më pak ngrohje në stratosferë. Por studimi i ri tregon se është rritja e CO2 që qëndron pas tkurrjes së qëndrueshme të stratosferës, jo niveleve të ozonit, e cila filloi të tërhiqej pasi traktati i Montrealit 1989 ndaloi CFC-të.
Studimi, i botuar në revistën Environment Research Letters, arriti në përfundimet e tij duke përdorur një grup të vogël vëzhgimesh satelitore të marra që nga vitet 1980 në kombinim me modele të shumta klimatike, të cilat përfshinin ndërveprimet komplekse kimike që ndodhin në atmosferë.
“Mund të ndikojë në trajektoret satelitore, kohën e jetës orbitale dhe rigjetjet lidhur me përhapjen e valëve të radios, dhe përfundimisht performancën e përgjithshme të Sistemit Global të Pozicionimit dhe sistemeve të tjera të lundrimit me bazë hapësinore”, thanë studiuesit.
Prof Paul Williams, në Universitetin e Reading në Mbretërinë e Bashkuar, i cili nuk ishte i përfshirë në kërkimin e ri, tha: “Ky studim gjen provat e para vëzhguese të tkurrjes së stratosferës dhe tregon se shkaktarë e vërtetë janë emetimet tona të gazrave serrë sesa ozoni.”
“Disa shkencëtarë kanë filluar ta quajnë atmosferën e sipërme” injorosferë “sepse është studiuar aq dobët”, tha ai. “Ky dokument i ri do të forcojë rastin për vëzhgime më të mira të kësaj pjese të largët, por shumë të rëndësishme të atmosferës.”
“Është e jashtëzakonshme që ne jemi ende duke zbuluar aspekte të reja të ndryshimit të klimës pas dekadave të hulumtimit,” tha Williams, hulumtimi i vetë të cilit ka treguar se kriza e klimës mund të trefishojë sasinë e turbulencave të rënda të përjetuara nga udhëtarët e ajrit. “Kjo më bën të pyes veten se çfarë ndryshimesh të tjera po shkaktojnë emisionet tona në atmosferën që ende nuk i kemi zbuluar .”
Dominimi i veprimtarive të njerëzimit në planet ka bërë që shkencëtarët të rekomandojnë deklarimin e një epoke të re gjeologjike: Antropocenin.
Ndër shënuesit e sugjeruar të Antropocenit janë elementët radioaktivë të shpërndarë nga testet e armëve bërthamore në vitet 1950 dhe kockat e pulave shtëpiake, falë rritjes së prodhimit të pulave pas luftës së dytë botërore. Shkencëtarë të tjerë kanë sugjeruar ndotjen e përhapur si pasojë e përdorimit të plastikës si një shënues i një epoke plastike, për të ndjekur epokën e bronzit dhe hekurit.
